Hai sắc hoa ty gôn

Bài thơ Hai sắc hoa ty gôn đã làm xôn xao thi đàn Việt Nam năm 1937-1938. Bài thơ mở đường cho một lối lãng mạn mới mẻ: khóc cho tình yêu, đặc biệt tình yêu ngoài hôn nhân với sự xuất hiện đầu tiên hai chữ người ấy trong thi ca; đồng thời nó được bao phủ bởi huyền thọai mờ ảo quanh tác giả bí hiểm và gây tranh cãi. Rất có thể những vần thơ mà thiếu phụ trẻ (TTKh – Trần Thị Khánh) khóc thương mối tình nay đã xa chỉ là tác phẩm sáng tạo của thi sỹ Thâm Tâm tài năng, đỏan mệnh, người yêu của nàng.

Ngay cả trong những năm chiến tranh, 60s, 70s, hầu như thanh niên nào cũng có cuốn sổ, và Hai sắc hoa ty gôn là bài thơ không thể thiếu, được truyền nhau chép tay trong những cuốn sổ đó. Thậm chí bài thơ này vẫn còn làm xao xuyến thế hệ yêu thơ thời @.

Hai sắc hoa ty gôn nên được đi kèm 3 bài thơ khác của TTKH cũng như 3 bài đáp trả của Thâm Tâm vì chùm thơ này tạo nên câu chuyện huyền ảo với dấu hỏi “là ai?…là ai?…” mãi mãi buông lơi…

Chùm thơ đó là:

Mở màn: truyện Hoa ty gôn (Thanh Châu), Tiểu Thuyết Thứ Bẩy số 174 (27/9/1937)
– Hai sắc hoa ty gôn, Tiểu Thuyết Thứ Bẩy số 179 (30/10/1937)
– Bài thơ thứ nhất, Tiểu Thuyết Thứ Bẩy số 182 (20/11/1937),
– Đan áo cho chồng, đăng trên Phụ Nữ Thời Đàm,
– Bài thơ cuối cùng, Tiểu Thuyết Thứ Bẩy, số 217 (23/7/1938).
– Gửi TTKh của Thâm Tâm, Tiểu thuyết thứ bảy, số 307, 04/05/1940 (cùng 2 bài Màu máu ti gôn và Dang dở)

Hai sắc hoa ty gôn

Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn,
Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc,
Tôi chờ người đến với yêu đương.

Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng
Dải đường xa vút bóng chiều phong,
Và phương trời thẳm mờ sương, cát,
Tay vít dây hoa trắng chạnh lòng.

Người ấy thường hay vuốt tóc tôi,
Thở dài trong lúc thấy tôi vui,
Bảo rằng:”Hoa, dáng như tim vỡ (Hoa giống như tim vỡ),
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi!” (Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi”)

Thuở ấy, nào tôi đã hiểu gì (Thuở ấy nào tôi đã hiểu gì)
Cánh hoa tan tác của sinh ly,
Cho nên cười đáp:”Màu hoa trắng
Là chút long trong chẳng biến suy”

Đâu biết lần đi một lỡ làng,
Dưới trời đau khổ chết yêu đương. ( Dưới trời gian khổ chết yêu đương)
Người xa xăm quá ! – Tôi buồn lắm, ( Người xa xăm quá tôi buồn lắm)
Trong một ngày vui pháo nhuộm đường… (Trong một này vui pháo nhuộm đường)

Từ đấy, thu rồi, thu lại thu, ( Từ ấy thu rồi thu lại thu)
Lòng tôi còn giá đến bao giờ
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ…( Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ)
Người ấy, cho nên vẫn hững hờ. (Người ấy cho nên vẫn hững hờ)

Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạt lẽo của chồng tôi,
Mà từng thu chết, từng thu chết, ( Mà từng thu chết từng thu chết)
Vẫn giấu trong tim bóng “một người”. ( Vẫn giấu trong tim bóng một người)

Buồn quá! hôm nay xem tiểu thuyết (Buồn quá hôm nay xem tiểu thuyết)
Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa (Thấy ai cũng ví cánh hoa rơi)
Nhưng hồng tựa trái tim tan vỡ.
Và đỏ như màu máu thắm pha ! (Và đỏ như màu máu thắm phai)

Tôi nhớ lời người đã bảo tôi
Một mùa thu trước rất xa xôi…( Một mùa thu cũ rất xa xôi)
Đến nay tôi hiểu thì tôi đã,
Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi ! (Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi)

Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ, ( Tôi sợ chiều thu nắng phớt mờ)
Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu (Chiều thu hoa đỏ rụng chiều thu)
Gió về lạnh lẽo chân mây vắng,
Người ấy ngang sông đứng ngóng đò. (Người ấy bên sông đứng ngóng đò)

Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,
Trời ơi! Người ấy có buồn không? ( Trời ơi ! người ấy có buồn không)
Có thầm nghĩ tới loài hoa… vỡ (Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ)
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng ? (Tựa trái tim phai tựa máu hồng?)

Bài thơ thứ nhất – TTKh

Thuở trước hồn tôi phơi phới quá
Lòng thơ nguyên vẹn một làn hương
Nhưng nhà nghệ sĩ từ đâu lại
Êm ái trao tôi một vết thương.

Tai ác ngờ đâu gió lại qua
Làm kinh giấc mộng những ngày hoa
Thổi tan tâm điệu du dương trước
Và tiễn người đi bến cát xa.

Ở lại vườn Thanh có một mình
Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh
Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo
Yêu bóng chim xa nắng lướt mành.

Và một ngày kia tôi phải yêu
Cả chồng tôi nữa lúc đi theo
Những cô áo đỏ sang nhà khác
Gió hỡi làm sao lạnh rất nhiều.

Từ đấy không mong không dám hẹn
Một lần gặp nữa dưới trăng nghiêm
Nhưng tôi vẫn chắc nơi trời lạ
Người ấy ghi lòng vẫn nhớ em.

Đang lúc lòng tôi muốn tạm yên
Bỗng ai mang lại cánh hoa tim
Cho tôi ép nốt dòng dư lệ
Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên.

Đẹp gì một mảnh lòng tan vỡ
Đã bọc hoa tàn dấu xác xơ
Tóc úa giết dần đời thiếu phụ
Thì ai trông ngóng chả nên chờ.

Viết đoạn thơ đầu lo ngại quá
Vì tôi còn nhớ hẹn nhau xưa:
“Cố quên đi nhé câm mà nín
Đừng thở than bằng những giọng thơ”.

Tôi run sợ viết lặng im nghe
Tiếng lá thu khô xiết mặt hè
Như tiếng chân người len lén đến
Song đời nào dám gặp ai về.

Tuy thế tôi tin vẫn có người
Thiết tha theo đuổi nữa than ôi
Biết đâu tôi một tâm hồn héo
Bên cạnh chồng nghiêm luống tuổi rồi.

Đan áo cho chồng – TTKh

Chị ơi, nếu chị đã yêu
Đã từng lỡ hái ít nhiều đau thương
Đã xa hẳn quãng đời hương
Đã đem lòng gửi gió sương mịt mùng
Hay chăng chị mỗi chiều đông
Đáng thương những kẻ có chồng như em
Vẫn còn giá lạnh trong tim
Đan đi đan lại áo len cho chồng
Con chim ai nhốt trong lồng
Hạt mưa nó rụng bên sông bơ thờ
Lưng trời nổi tiếng tiêu sơ
Hay đâu gió đã sang bờ ly tan
Tháng ngày miễn cưỡng em đan
Kéo dài một chiếc áo lam cho chồng
Như con chim nhốt trong lồng
Tháng ngày than tiếc ánh hồng nơi nao
Ngoài trời hoa nắng xôn xao
Ai đem khóa chết chim vào lồng nghiêm
Ai đem lễ giáo giam em
Sống hờ hết kiếp trong duyên trái đời
Lòng em khổ lắm chị ơi
Trong bao ngờ vực với lời mỉa mai
Quang cảnh lạ, tháng năm dài
Đêm đêm nằm tưởng ngày mai giật mình.

Bài thơ cuối cùng – TTKh

Anh hỡi, tháng ngày xa quá nhỉ ?
Một mùa thu cũ một lòng đau…
Ba năm ví biết anh còn nhớ,
Em đã câm lời có nói đâu!

Đã lỡ thôi rồi chuyện biệt ly,
Càng khơi càng thấy lụy từng khi
Trách ai mang cánh “ti gôn” ấy
Mà viết tình em được ích gì?

Chỉ có ba người đã đọc riêng
Bài thơ “đan áo” của chồng em
Bài thơ “đan áo” nay rao bán
Cho khắp người đời thóc mách xem…

Là giết đời nhau đấy biết không ?
…Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung
Giận anh, em viết dòng dư lệ,
Là chút dư hương điệu cuối cùng!

Từ nay anh hãy bán thơ anh
Còn để yên tôi với một mình
Những cánh hoa lòng, hừ! đã ghét
Thì đem mà đổi lấy hư vinh.

Ngang trái đời hoa đã úa rồi,
Từng mùa gió lạnh sắc hương rơi…
Buồng nghiêm thờ thẩn hồn eo hẹp
Đi nhớ người không muốn nhớ lời!

Tôi oán hờn anh mỗi phút giây,
Tôi run sợ viết, bởi rồi đây,
Nếu không yên được thì tôi … chết
Đêm hỡi, làm sao tối thế này ?

Năm lại năm qua cứ muốn yên
Mà phương ngoài gió chẳng làm quên;
Và người vỡ lỡ duyên thầm kín
Lại chính là anh? anh của em!

Tôi biết làm sao được hỡi trời?
Giận anh không nỡ nhớ không thôi!
Mưa buồn mưa hắt trong lòng ướt…
Sợ quá đi, anh… “có một người”!…

 

Gửi T.T. Kh. – Thâm Tâm

Các anh hãy uống thật say,
Cho tôi những cốc rượu đầy rồi im
Giờ hình như quá nửa đêm ?
Lòng đau đem lại cái tin cuối mùa
Hơi đàn buồn như trời mưa
Các anh tắt nốt âm thừa đi thôi
Giờ hình như ở ngoài trời
Tiếng xe đã nghiến đã rời rã đi.

Hồn tôi lờ mờ sương khuya
Bởi chưng tôi viết bài thơ trả lời
Vâng, tôi biết có một người
Một đêm cố tưởng rằng tôi là chồng
Ðể hôm sau khóc trong lòng
Vâng tôi có biết cánh đồng thời gian
Hôm nay rụng hết lá vàng
Và tôi lỡ chuyến chiều tàn về không.
Tiếng xe trong vết bụi hồng
Nàng đi thuở ấy nhưng trong khói mờ.
Tiếng xe trong xác pháo xưa,
Nàng đi có bốn bài thơ trở về.
Tiếng xe mở lối vu qui
Nay là tiếng khóc nàng chia cuộc đời !
Miệng chồng Khánh gắn trên môi
Hình anh mắt Khánh sáng ngời còn mơ.
Từ ngày đàn chia đường tơ
Sao tôi không biết hững hờ nàng đan.
Kéo dài một chiếc áo len
Tơ càng đứt mối, nàng càng nối giây.
Nàng còn gỡ mãi trên tay
Thì tơ duyên mới đã thay hẳn màu.
Góp hai thứ tóc đôi đầu,
Sao còn đan nối những câu tâm tình ?
Từng năm từng đứa con non
Mỉm cười vá kín vết thương lại lành.
Khánh ơi còn hỏi gì anh?
Xưa tình đã vỡ, nay tình lại nguyên
Em về đan mối tơ duyên
Vào tà áo mới, đừng tìm duyên xưa.
Bao nhiêu giọt lệ còn thừa,
Hãy dành mà khóc những giờ vị vong.
Bao nhiêu giọt lệ còn thừa,
Hãy dâng cho trọn nghĩa chồng, hồn cha.
Nhắc làm chi chuyện đôi ta
Cuộc đời anh đã phong ba dập vùi…

Hãy vui lên các anh ơi
Nàng đi, tôi gọi hồn tôi trở về
Tâm hồn lạnh nhạt đêm nghe
Tiếng mùa lá chết đã xê dịch chiều
Giờ hình như gió thổi nhiều
Những loài “hoa máu” đã gieo nốt đời.
Bao nhiêu nghệ sĩ nổi trôi
Sá chi cái đẹp dưới trời mong manh ?
Sá chi những chuyện tâm tình
Lòng đau đem chứa trong bình rượu cay.

PS. Bạn nào làm ơn tìm bản chính xác các bài thơ này để đăng lại cho “chuyên nghiệp” hơn.